Burgerschapsonderwijs: tips & tricks

“Burgerschap komt nog te weinig terug in de lessen. We behandelen het bij maatschappijleer, maar er daadwerkelijk iets mee doen is echt een ondergeschoven kindje.”

Herkenbaar? Scholen zijn sinds 2006 wettelijk verplicht invulling te geven aan burgerschapsvorming. Het is immers heel belangrijk dat jongeren goed klaargestoomd worden om een actieve rol te kunnen spelen in de samenleving. Maar hoe doe je dat? Helemaal in coronatijd?

Lees snel onze tips voor goed burgerschapsonderwijs die jij als docent meteen kan toepassen in jouw lessen.

Stichting Move ontwikkelt al tien jaar projecten waarin burgerschap en talentontwikkeling centraal staan. Op de basisschool koppelen we studenten aan leerlingen om samen hun buurt een boost te geven, op het vmbo komen leerlingen in actie voor hun omgeving met het project Move your world. Deze maand stimuleren we zoveel mogelijk jongeren om iets goeds te doen voor een ander met de campagne #KOMINACTIE.

Tip 1 – De school uit: kom in actie!

Een belangrijk onderdeel van burgerschapsonderwijs is dat leerlingen leren participeren in de maatschappij. Laat ze dus ook echt wat doen! De school uit: kom in actie!

In mei en juni organiseert Move #KOMINACTIE, waar je als docent gemakkelijk aan mee kunt doen. Laat jouw klas in groepjes van maximaal vier leerlingen een actie voor een ander bedenken én uitvoeren. Je kunt er zelfs voor kiezen om leerlingen foto’s en filmpjes in te laten zenden, zodat ze kans maken op een toffe prijs.

‘Ik ben best wel trots! Ik zou dit wel vaker willen doen.” – leerling Palmentuin Rotterdam, 13 jaar

Tip 2 – Eigenaarschap

Geef kinderen de verantwoordelijkheid over het zelf bedenken én uitvoeren van een eigen project. Laat hen dit zelfstandig doen en kijk niet teveel mee over de schouder. Leerlingen ontdekken zo de held in zichzelf en ervaren hoe zij zelf, vanuit hun eigen talenten, kunnen participeren in de maatschappij. Ze maken hun eigen keuzes en dat is goed voor hun motivatie én zelfvertrouwen.

“Mogen we echt helemaal zelf een actie verzinnen? Cool!” – leerling Beatrix College Tilburg, 13 jaar

Tip 3 – contact met de omgeving

“Scholen zijn bij uitstek de plaats waar jongeren moeten leren omgaan met verschillen”, schreef de Onderwijsraad in februari. Het is dus belangrijk dat leerlingen in contact komen met anderen. En niet alleen in hun eigen bubbel; het is juist belangrijk dat zij mensen ontmoeten die ze in hun normale leven niet zo snel tegenkomen. Dat kan best laagdrempelig.

Laat leerlingen bijvoorbeeld tijdens een mentoruur of les maatschappijleer de wijk ingaan om buurtgenoten te interviewen. Of kies voor een burgerschapsmethode waarbij leerlingen in contact komen met anderen. De Move Your World-trainerspool bestaat bijvoorbeeld uit studenten en young professionals die de jongeren goed kunnen begeleiden.

“Eerst durfden we mensen niet aan te spreken, maar toen we het toch deden was het best leuk dat het lukte.” – Leerling Da Vinci College Lammerschans, 14 jaar

Tip 4 – Focus op talent en passie

Je bent pas klaar voor de toekomst als je de mogelijkheid hebt gehad om je talenten te ontdekken. Uitvinden wat je kunt en wat je belangrijk vindt, is dus een belangrijk onderdeel van burgerschapsonderwijs. In alle projecten van Move staat talentontwikkeling centraal. Tijdens ons interactieve kwaliteitenspel benoemen leerlingen bijvoorbeeld elkaars talenten.

In de les kun je een ‘lightversie’ van ons kwaliteitenspel doen. Geef leerlingen bijvoorbeeld een lijstje kernwaarden die ze aan elkaar mogen toekennen. Is iemand een echte verbinder, organisator of onderzoeker? Door met leerlingen in gesprek te gaan over elkaars talenten leren zij naar elkaar te luisteren, elkaar te respecteren, ontdekken ze nieuwe kanten van zichzelf en verstevigen ze hun positie ten opzichte van anderen.

“Leerlingen leren tijdens het project dat zij kwaliteiten hebben die er toe doen. Deze kwaliteiten kunnen zij verbinden aan een mogelijke opleiding. Het geeft toekomst-perspectief.” – Docent Visser ‘t Hooft, Leiden

Meedoen met Move

Wil jij

• Jongeren hun talenten laten ontdekken en ontwikkelen?
• Een positieve boost voor de leerlingen en de school?
• Leerlingen uitdagen om het maximale uit zichzelf te halen?
• Een praktische en compacte invulling van burgerschapsonderwijs?
• Een kleine investering met grote impact?

Bekijk dan snel hoe jouw school mee kan doen met onze projecten!

Meer over burgerschap

Wil je meer weten over burgerschapsonderwijs? Lees dan ook ons artikel waarin we je bijpraten over de huidige ontwikkelingen en het belang van burgerschap.